اصول تغذیه در گرمازدگی
اصول تغذیه در گرمازدگی جدی‌ترین شکل آسیب گرمایی است که از قرارگیری طولانی‌مدت در معرض درجه حرارت بالا (معمولا در کنار کم‌آبی) به وجود می‌آید و از مشکلات اورژانسی محسوب می‌شود. معمولاً در نتیجه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دمای بالا یا فعالیت های جسمی در دمای بالا می باشد.
اگر درجه حرارت بدن شما به 104 درجه فارنهایت (40 درجه سانتیگراد) یا بالاتر برسد، این جدی ترین شکل آسیب گرمایی، گرمازدگی می تواند رخ دهد. این بیماری بیشتر در ماه های تابستان دیده می شود. در ادامه به رابطه تعذیه و گرمازدگی می پردازیم و بطور شفاف دلایل گرمازدگی و نحوه برطرف کردن آن را توضیح می دهیم.
علائم گرمازدگی
علامت بارز گرمازدگی، درجه حرارت بالاتر از 40 درجه بدن است. اما غش کردن می تواند اولین نشانه مهم در هنگام رخداد گرمازدگی باشد. علائم دیگر شامل موارد زیر باشد:
- سردرد تپنده
- سرگیجه و سبکی سر
- عدم تعریق علی رغم گرما
- پوست قرمز، گرم و خشک
- ضعف یا گرفتگی عضلات
- تهوع و استفراغ
- ضربان قلب سریع که ممکن است قوی یا ضعیف باشد
- تنفس سریع و کم عمق
- تغییرات رفتاری مانند گیجی
- تشنج
- بیهوشی و عدم هوشیاری
چه عواملی سبب تشدید علائم گرمازدگی می‌شود؟
هرکسی ممکن است دچار گرمازدگی شود، اما برخی از عوامل باعث افزایش حساسیت به گرما می شوند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن بالا یا کم
- داروهای خاص
- تغییرات ناگهانی دما
- شاخص حرارت بالا
خوراکی های ممنوعه در زمان گرمازدگی
- خوردن مایعات کافئین دار ممنوع
خوردن مایعات شیرین و کافئین دار مانند چای و قهوه که ادرار آور می باشند و باعث از دست دادن آب بدن می شوند در فصل گرما و تابستان ابدا توصیه نمی شود، هنگام گرمازدگی بدن شما مقدار آب مورد نظر خود را از دست داده است و به همراه آن املاح و ویتامین هایی نیز از بدنتان کسر شده است که در مقابل شما را وسوسه به خوردن مایعات شیرین می کند که حدالامکان از این کار جدا پرهیز کنید.
- دور غذاهای چرب و تند را خط بکشید
حتما دقت کرده‌اید که وقتی غذاهایی چرب، تند و پرادویه می‌خورید، دمای بدنتان چقدر بالا می‌رود، پس در این روزهایی که گرما به اوج خود رسیده و دمای بدنتان خواه ناخواه بالاتر از حد معمول است، دور موادی چون فلفل، زنجبیل و حتی غذاهای چرب و شور را خط بکشید تا دمای بدن و نیاز آن به آب، بیش از حد افزایش پیدا نکند.
- وعده غذا بخورید اما ساده و سبک
همانطور که می‌دانید غذاخوردن، سوخت و ساز بدن را بالا برده و بدن برای هضم غذا دست به کار می‌شود که همین نیز افزایش دمای بدن را به همراه دارد، بنابراین در این روزها حواستان به میزان و نوع غذایی که می‌خورید باشد و حتی به گفته دکتر بهشتی سعی کنید تعداد وعده‌های غذایی خود را به ۴ تا ۵ وعده ساده و سبک افزایش دهید تا بدنتان برای مقابله با گرما، دچار مشکل نشود.
تغذیه مناسب در زمان گرمازدگی و فصل گرما
- آب بنوشید
توصیه کارشناسان تغذیه این است که به طور متوسط، روزانه ۸ لیوان آب بنوشید. حتی اگر فعالیت بدنی زیادی دارید، بهتر است این میزان را افزایش دهید. خوردن آب به پاکسازی بدن کمک می‌کند و بدن را هیدارته نگه می‌دارد.
به فواصل منظم، مثلا بعد از بیدار شدن و قبل از رفتن به رختخواب، بعد از خوردن یک وعده غذایی، همراه با میان وعده‌های صبح و عصر، نوشیدن یک لیوان آب را در برنامه غذایی‌تان جای دهید. در روزهای گرم باید به قدری آب بنوشید که زیادی احساس تشنگی نکنید، چون وارد کردن حجم زیادی از آب، آن هم به صورت ناگهانی، ممکن است شما را دچار دل درد کند.
- تخم شربتی
شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید تخم شربتی که معمولا در فصل تابستان و همچنین در ماه محرم برای تهیه شربت استفاده می‌شود، تخم گیاه ریحان است. تخم ریحان طعم خوبی به غذا می‌دهد و خواص بسیار زیادی برای بدن دارد اما جالب است بدانید که این دانه‌های مقوی و پرخاصیت شامل موادی هستند که در خنک شدن داخل بدن موثرند.
- شربت خاکشیر
گیاه دارویی خاکشیر تب بر و مسکن بوده و مصرف آن برای تسکین التهاب پوست و درمان کهیر توصیه می‌شود. گل و برگ خاکشیر برای رفع عوارض ناشی از کمبود ویتامین C موثر است، همچنین خاکشیر در درمان بیماری‌ها ی برونشیت، تب، عوارض سرخچه، سرخک و مخملک نیز بسیار مفید است.
درخصوص تاثیر دارویی خاکشیر در تقویت معده و افزایش اشتها، نیز باید گفت: روغن چرب دانه‌های خاکشیر دارای لینولئیک اسید، لینولینیک اولئیک اسید، اروسیک اسید و استئاریک اسید است و در اسانس آن نیز بنزیل، برونپیل و آلیل دی سولفید وجود دارد. خاکشیر به طور تقریبی در تمام مناطق زراعی و زمین‌های بایر اطراف مزارع و نیز زمین‌های آیش مشاهده می‌شود.
- شربت سکنجبین
سکنجبین شربتی است که از ترکیب سرکه و شکر تهیه می‌شود. این نوشیدنی گوارا از گذشته‌های دور برای رفع عطش به کار می‌رفته و هنوز هم می‌توانید در روزهای گرم تابستان روی آن حساب کنید. در صورت احساس گرمازدگی این شربت را به صورت رقیق درست کرده و کم کم بنوشید.
- دوغ و ماست
برای ماست و دوغ طبع سردی دارند و برای رفع گرمازدگی و خنک‌کرده بدن مناسب هستند. کمی ماست را در آب سرد بریزید و با کمی نعنای خشک بنوشید. بهتر است دوغ را نیز از انواع ترش و محلی انتخاب کنید. اگر طبع گرمی دارید ماست و دوغ را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید.
- خیار
۹۵ درصد میوه خیار را آب تشکیل می‌دهد بنابراین این میوه از لحاظ آب کاملا غنی است. ۱۶ تکه کوچک خیار تنها ۱۶ کالری دارد؛ این مسئله باعث می‌شود که این میوه، غذای خوبی در فصل تابستان برای افرادی باشد که قصد دارند از رژیم‌های غذایی برای کاهش وزن استفاده کنند.
- مصرف سبزیجات را افزایش دهید
سبزیجات به خودی خود بخش زیادی از آب بدن را تامین می‌کنند و نقشی مهم در پیشگیری از گرمازدگی دارند، پس حواستان به این گروه از مواد غذایی باشد. سبزیجات به تامین املاح و ویتامین‌ها کمک کرده و با بالا بردن مقاومت بدن، می‌توانند از شما در برابر گرما محافظت کنند، بنابراین به هیچ عنوان مصرف آن‌ها را در وعده‌های تابستان و همچنین به همراه غذا فراموش نکنید.
- مصرف مرکبات در تابستان
مرکباتی مثل پرتقال، گریپ‌فروت، لیمو و لیموترش ازجمله خنک‌کننده‌ترین میوه‌ها هستند. این میوه‌ها صرفنظر از طعم خوبشان، می‌توانند سلامت شما را حفظ کرده و سبب شوند جوان‌تر به نظر برسید. مرکبات غذایی بسیار خوب برای سلامت پوست هستند، زیرا دارای مواد گیاهی بسیاری هستند که به‌عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند؛ ازجمله فلاوانون‌ها، آنتوسیانین‌ها، پلی‌فنول‌ها و ویتامین C. همچنین مرکبات در عمل هضم بسیار اهمیت دارند، زیرا به تجزیه غذاهای سنگین و چرب کمک می‌کنند.
- ماهی سالمون آزاد
ممکن است این یکی برای رفع گرمازدگی تعجب آور باشد. اسیدهای چرب ضروری امگا 3 ماهی آزاد به هیپوتالاموس شما کمک می کند، یعنی بخشی از مغز که دمای بدن، گرسنگی و تشنگی را کنترل می کند. هنگامی که دچار فرسودگی و گرمازدگی می شوید، هیپوتالاموس بخشی از سیستم غدد درون ریز است که به دلیل عدم توانایی بدن در آزاد کردن گرما از طریق تعریق، از حالت ضربان خارج می شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دچار گرمازدگی شده‌اید و در حین بهبودی موارد غیر طبیعی مشاهده کردید بهتر است با یک پزشک تماس بگیرید. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- اختلال در تفکر، مشکلات در حافظه و به‌خاطر سپردن و شناخت اطرافیان
- مشکلات تنفسی
- ادرار کم
- مشکلات کبدی یا کلیوی
سخن پایانی
هوای گرم و تابش مستقیم نور خورشید در تابستان خطر گرمازدگی را به همراه دارد. افرادی که کم آب می‌نوشند، غذاهای چرب، تند، شور و پرادویه استفاده می‌کنند و سپس در معرض هوای گرم قرار می‌گیرند زمینه گرمازدگی را برای خود فراهم می‌کنند. از عادت‌های خوب تغذیه‌ای در این فصل مصرف مایعات،سبزیجات و سالاد با آبلیمو همراه غذا است. در این مطلب خوردنی‌ها و آشامیدنی‌های مناسب برای گرمازدگی را به شما معرفی کرده‌ایم که کمک می کند بدانید در موقع گرمازدگی چه کنید همچنین می توانید از راهنمایی ها و مشاوره های کارشناسان ما در این زمینه در بهشتی دایت به صورت آنلاین بهره مند شوید تا تابستان خوبی را سپری کنید.